Stadsherstel timmert aan de weg

door Judith van Gilst

Wie verwacht in het prachtige pand aan de Eendrachtsweg een club oudere heren van middelbare leeftijd aan te treffen, heeft het mis. Na eenmaal de monumentale trap te hebben beklommen wordt de bezoeker van het kantoor van Stadsherstel N.V. begroet door iemand die behoort tot de nieuwe generatie van bevlogen beschermers van het erfgoed in onze dynamische stad.

In 1980 werd Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. opgericht  door enkele Rotterdamse ondernemers om uiting te geven aan hun bezorgdheid omtrent het gemeentebeleid ten aanzien van monumenten en erfgoed in de stad. Het was de tijd van de stadsvernieuwing vertelt directeur Niels van der Vlist en dat had toen de hoogste prioriteit voor het bestuur. Geheel volgens Rotterdamse traditie werden de handen ineengeslagen en bleef men niet kritisch langs de zijlijn staan. Er werd besloten dat een N.V. de meest wenselijke rechtsvorm was om het Rotterdamse bedrijfsleven te betrekken bij de plannen. Door aandelen uit te geven werd een bedrijfskapitaal opgebouwd. Hiermee konden historische panden worden aangekocht om in ere te herstellen. Voorwaarde was en is dat het erfgoed een min of meer publieke functie moet hebben, bijvoorbeeld kantoren, bedrijfsverzamelgebouwen of horeca. Dit om er ook voor te zorgen dat meer mensen kunnen genieten van de historie van deze gebouwen.

Niels van der Vlist

Na bijna veertig jaar bestaat de dagelijkse bedrijfsvoering uit een klein maar deskundig team, dat volgens Niels uitstekend in staat is om snel te handelen wanneer een eigenaar zich meldt met een vraag over hoe de restauratie of herbestemming het beste gerealiseerd kan worden. Het team heeft daarbij een netwerk ter beschikking van experts in haalbaarheidsonderzoeken, architecten en bouwkundigen. Ook is er veel financiële kennis “in huis”.  Er zijn meerdere mogelijkheden vanuit Stadsherstel om deze eigenaren van monumenten te helpen. De aanpak verschilt per aanvraag.

Drukkerij Wyt

Wij staan in de startblokken om mogelijke projecten te onderzoeken. Vaak duren de onderhandelingen voor een aankoop het langst en niet altijd leidt het tot succes. Maar gelukkig voor de liefhebbers van historisch erfgoed verkoopt de gemeente soms na vele jaren van langdurig onderzoek en onderhandelen belangrijke stedelijke monumenten aan Stadsherstel. Bijvoorbeeld dit jaar de Dubbelde Palmboom en het Zakkendragershuisje in Delfshaven.  Erfgoed dat in eigendom is wordt met zorg verhuurd en onderhouden, bijvoorbeeld het pand van drukkerij Wyt aan de Coolhaven en het Heerenhuys de Heuvel in het Park bij de Euromast, zo vertelt Niels enthousiast. Dit prachtige buiten is gebouwd in 1775 en staat in de tuin ontworpen door vader en zoon Zochers. Hij stelt voor om in een Roterodamum Café te komen vertellen over dit bijzondere monument en de recente verbouwing, die mede mogelijk is gemaakt door een bijdrage van de Stichting Droom en Daad. En er zijn nog veel meer projecten in voorbereiding met monumenten van Stadsherstel die van grote betekenis zijn geweest voor de economische ontwikkeling van de stad. Bijvoorbeeld het Rotterdamse kantoor van Heineken aan de Crooswijksesingel 50. Hier werd ooit door Hartog Elion, een leerling van Louis Pasteur in 1886, het A-gist ontdekt. Een belangrijke ontdekking, want hierdoor bleef het bier langer houdbaar. Aan alles is te merken dat Niels, ook al is hij opgeleid als civiel ingenieur in Delft, een passie heeft voor geschiedenis en graag vertelt over de werkzaamheden van Stadsherstel. Zo wordt er momenteel ook gewerkt aan het realiseren van twee erfgoedlogies-studio’s in de voormalige molenaarswoning naast de molens de Ster en de Lelie aan de Kralingse Plas. Daarnaast wordt hopelijk in 2020 ook een bezoekerscentrum geopend, waar behalve een winkeltje met ‘zelfgemalen’ specerijen, ook een permanente expositie te zien zal zijn en een ruimte komt voor ontvangsten. De plannen hiervoor zijn begin mei aan wethouder Said Kasmi gepresenteerd door Stadsherstel samen met de Stichting Molen aan de Kralingse Plas.

Logeren in een molenaarswoning dat verwacht men misschien niet in een grote stad. Maar Rotterdam heeft nog zo ontzettend veel erfgoed waarover men zich de komende jaren dient te ontfermen.  Overal in de stad zijn clubjes al dan niet als stichting of historische vereniging bezig met de geschiedenis. Of het nu gaat om de gebouwde omgeving of om de verhalen van mensen die er ooit gewoond of gewerkt hebben. Wij merken altijd dat mensen het enorm waarderen als zij een rondleiding door een gebouw krijgen met een gids die er alles van weet.  Rondleiden of rondgeleid worden zorgt voor trots op de stad, zegt Niels. Waarna hij nog eens wil benadrukken dat er altijd behoefte is aan rondleiders tijdens de Open Monumentendag, die jaarlijks begin september plaatsvindt. Of het nu oud-bewoners, oud-werknemers of wijkbewoners zijn. Iedereen met een goed verhaal kan zich melden als gids op 14 en 15 september.

Wat feiten over Stadsherstel: de N.V. heeft vijf vaste werknemers, een onbezoldigde Raad van Commissarissen en telt ruim 75 aandeelhouders. Stadsherstel Rotterdam is door het ministerie van OCW officieel erkend als Professionele Organisatie Monumentenbehoud (POM) en is de enige monumentenbeheerorganisatie in de regio Rijnmond met deze POM-status. Samen met de Rijnlandse Molenstichting (Leiden) is Stadherstel de enige organisatie in de provincie Zuid-Holland met deze erkenning. In 2020 bestaat Stadherstel veertig jaar en zijn er dankzij hun inspanningen in de stad 21 monumentale gebouwen gerestaureerd en behouden gebleven voor een volgende generatie gebruikers en liefhebbers. Kijk voor meer informatie op www.stadsherstel-rotterdam.nl