Erfgoedhoeders – door Judith van Gilst

Zicht op de geschiedenis van Hillegersberg-Schiebroek
Een druilerige maandagmiddag in februari met zicht op de molen aan de Bergse Voorplas. Aan tafel, in het beroemde eetcafé Facet, zijn aangeschoven Jan Cees van Duin, sinds een jaar voorzitter en Jan Sytze Bezemer, penningmeester van Stichting Histories Hillegersberg (SHH).

De een, gepensioneerd en onder andere oud-voorzitter van de deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek, maar nog steeds druk aan het werk. En de ander is ondernemer met een nog jong gezin. Beiden liefhebbers van geschiedenis en vooral die van dit deel van de stad, waar het zo fijn wonen is.
Zij vertellen maar wat graag over ‘hun’ Hillegersberg en Schiebroek. Dat een dubbele voornaam een vereiste is voor een bestuursfunctie wordt schaterend ontkend. De derde bestuurder heet Norman Langelaan en hij is, net als Jan Cees, tevens bestuurslid van de Vereniging Stedebouwkundig Wijkbehoud Hillegerberg-Schiebroek-Terbregge (VSW). Zo worden beide clubs met elkaar verbonden en is er een natuurlijke uitwisseling van kennis. Op de onlangs geheel vernieuwde website staat over de Stichting:

‘De Stichting doet onderzoek naar de geschiedenis van Hillegersberg en Schiebroek. Zij verzamelt en beheert getuigenissen en feitelijke kennis en historische materialen, organiseert lezingen en tentoonstellingen, werkt samen met bevriende organisaties en officiële instanties, ondersteunt het schrijven en uitgeven van geschiedkundige publicaties en beheert de website.’

Toch dringt zich de vraag op hoe het zo gekomen is in 2012. Uiteraard een lang verhaal: de Stichting werd opgericht door Martin Lusse samen met nog twee bestuursleden. De aanleiding was de wens van Martin Lusse om het prentenkabinet over Hillegersberg in het Stadarchief toegankelijk te maken, er over te publiceren en lezingen te geven over wat er gebeurd was in het voormalige dorp. Hiervoor was geld nodig en dus klopte Martin Lusse, reeds bekend als dichter van diverse bundels, aan bij de Deelgemeente Hillegersberg Schiebroek. Jan Cees van Duin was daar toen de voorzitter en stond naar eigen zeggen sympathiek tegenover het idee. Er moest nog wel even een stichting worden opgericht om de subsidie officieel te kunnen aanvragen. Zo werden de gelijkgestemden, overbuurman Frans van Vliet en vriend Emile van de Steen, medebestuurders. Jan Cees van Duin kon als meedenkend adviseur aanwezig zijn bij de bestuursvergaderingen. Nog voor de officiële oprichting werd het initiatief genomen tot de plaatsing van een plaquette op het voormalig woonhuis van Willem van den Hoonaard in de Kerkstraat. ‘Om zo een dorpsgenoot van statuur de broodnodige postume eer te verlenen’ staat in het eerste jaarverslag 2012.

Na de oprichting in augustus 2012 ging Martin op zoek in stoffige kasten van het Stadsarchief en vond er het historische materiaal van de voormalige gemeente Hillegersberg dat Chris van den Berg had veiliggesteld en overgedragen aan de stad Rotterdam. En de resultaten moesten natuurlijk ergens getoond worden. Dat gebeurde met name in lezingen die de stichting elk jaar organiseert. De lezingen worden goed bezocht en vinden meestal plaats in boekhandel Maximus aan de Bergse Dorpstraat. Een lezing zo midden tussen de boeken heeft iets speciaals volgens Jan Cees en hij benadrukt dat iedereen welkom is. De gebiedscommissie was de Stichting goedgezind en zij besloot ook een wand in de publieksruimte van het pand van de voormalige deelgemeente aan de Argonautenweg beschikbaar te stellen voor een wisselende expositie. De SHH is een stichting en heeft dus geen betalende leden, slechts een aantal enthousiaste ‘dorpsgenoten’ doneert jaarlijks een bedrag.

Wij zijn meer geïnteresseerd naar het sociale aspect, hoe werd hier vroeger geleefd, gewoond, gewerkt. En dan vooral de verhalen en beelden hebben onze belangstelling. En niet alleen die van Hillegersberg, ook die van Schiebroek. Wij roepen mensen op om ons hun eigen historische verzamelingen te laten zien. Liefst met een verhaal erbij natuurlijk. Wij scannen dan de foto’s of maken zelf foto’s van de schilderijen. We zijn niet echt bezig met het opbouwen van een fysiek archief. Daarvoor heb je een ruimte nodig en die hebben we maar zeer beperkt. Bovendien willen we alle kennis toegankelijk maken via onze vernieuwde website. Zo houden we de kosten beheersbaar en kunnen we toch veel mensen bereiken, vertelt Jan Sytze, penningmeester, die zelf is opgegroeid in Noord en pas een aantal jaar geleden de sprong over de A20 gewaagd heeft. Zeker voor de oudere bewoners was de snelweg lang een barricade richting centrum en andere delen van de ‘grote’ stad. Hillegersberg voelde zich nog lang een apart dorp beamen beide heren grif. Dat is wellicht nog steeds de drijfveer achter veel activiteiten. Ook de samenwerking met de Vereniging Stedebouwkundig Wijkbehoud , die al dertig jaar bestaat, voelt als vanzelfsprekend, ‘als familie’. VSW houdt zich meer bezig met gebouwde omgeving (hardware) en wij met de mensen (software) zegt Jan Cees. Maar het loopt ook wel eens wat door elkaar. Zo heeft VSW een boekje uitgegeven over de dichter Willem van Hildegaersberch geschreven door Marius Heijenk. En wij hebben een boek over de ‘projectontwikkelaar’ van de jaren ’20 Hendriks mede mogelijk gemaakt. Overigens heeft Marius Heijenk dit jaar de jaarlijkse Willem van den Hoonaardlezing van de SHH gegeven.

In 2018 werden enkele vitrines in geplaatst in het ‘Huis van de Wijk’ Arcadia aan de Apollostraat in 110-Morgen en werd bovendien ook nog een wand te beschikking gesteld. Samen met de vitrines in het gebiedskantoor heeft SHH nu heel wat ruimte ter beschikking om te vullen. Dus is de stichting voortdurend op zoek naar nieuw materiaal over de geschiedenis van Hillegersberg, Schiebroek, verhalen over bewoners, bedrijven, foto’s, schilderijen en andere attributen uit het verleden. “Wat zijn te toekomstplannen van Stichting?” vragen beide heren zich hardop af. Geen eigen stijlkamer of museumwoning , want dat geeft forse vaste lasten zegt de penningmeester beslist. Misschien wel een ‘open huis’ in het Baarhuisje op de Ringdijk ergens in het voor- of najaar. Daar kunnen inwoners dan binnenlopen om eens te kijken en kunnen dan meteen hun verhaal of materiaal kwijt. Het laatste ‘historische’ nieuws? Dit jaar verschijnt het boek ”Een eeuw Kleiwegkwartier” van Henk Koetsveld.

Kijk voor alle informatie op www.stichtinghistorieshillegersberg.nl