Stichting Rotterdam is vele Dorpen

De Stichting Rotterdam is vele Dorpen (SRivD) een samenwerkingsverband tussen verenigingen, stichtingen, oudheidkamers en individuen die zich in allerlei delen van de stad Rotterdam bezig houden met het bewaken en beschrijven van al het moois dat in de loop der eeuwen is gebouwd en gebeurd.

De SRivD website biedt Routekaarten aan gericht op het Cultureel Erfgoed in de verschillende delen van de stad.

Na Arie van der Schoors Stad in Aanwas zag in 2000 deel twee van de Stadsgeschiedenis van Rotterdam het licht, Stad van Formaat, van de hand van Paul van de Laar, hoogleraar Stadsgeschiedenis. De voormalige zelfstandige dorpen die nu deel uitmaken van de gemeente Rotterdam waren niet of nauwelijks aan bod gekomen in de stadsgeschiedenis; feitelijk waren het slechts figuranten op het stadstoneel. Op zich begrijpelijk gezien de opzet van de stadsgeschiedenis maar voor de beschrijving van de historie van de gehele stad wel een gemis.

In een bijdrage in het Rotterdams Dagblad pleitte Anton Stapelkamp voor de totstandkoming van een wetenschappelijk verantwoorde dorpsgeschiedenis. Paul van de Laars reactie op zijn artikel leidde tot een bijeenkomst waarbij onder anderen vertegenwoordigers van de lokale historische organisaties aanwezig waren.

Het Historisch Genootschap Roterodamum nam aldaar het initiatief tot oprichting van de ‘Stichting Rotterdam is vele Dorpen’ als zinspeling op het thema van Culturele Hoofdstad: ‘Rotterdam is vele Steden’. Intussen zijn twintig organisaties betrokken bij de in 2002 opgerichte stichting, als waarnemer of als lid. Niet alleen vrijwilligersorganisaties maar ook organisaties die professioneel betrokken zijn bij het Rotterdams erfgoed, zoals Archeologie Rotterdam (voorheen BOOR), het Stadsarchief Rotterdam en Historisch Genootschap De Maze. Het aantal leden/donateurs van al deze organisaties bedraagt ongeveer 10.000.

De Stichting Rotterdam is vele Dorpen heeft tot belangrijkste doel te komen tot een wetenschappelijk verantwoorde beschrijving van de geschiedenis van de voormalige zelfstandige gemeenten in het gebied rond het oude Rotterdam en hun relatie tot die stad. Sommige van die dorpen hebben een geschiedenis die net zo ver of zelfs verder teruggrijpt dan die van Rotterdam. Misschien wel tweederde van het huidige oppervlak van Rotterdam beslaat het grondgebied van de voormalige dorpen. Zo omvatte Hillegersberg een enorm gebied van de huidige kruising Bergweg-Schiekade tot de Capelseweg bij het IJssellandziekenhuis.

De stadsgeschiedenis is niet compleet zonder de dorpsgeschiedenis. Een geschiedenis die volop leeft bij Rotterdammers getuige het grote aantal historische verenigingen en oudheidskamers en de talloze publicaties over de voormalige dorpen.

Uit een studie van drs. Kees Fortuin en drs. Peter van der Graaf voor het Verweij-Jonkerinstituut, De stad verhaalt van de stad, Rotterdamse lokale identiteit en cultuur als hulpbron komt deze betrokkenheid ook naar voren. Centrale vraag in deze studie is: welk verhaal vertellen Rotterdammers over hun stad en wat is de relatie van dit verhaal met maatschappelijke praktijken, plekken en geschiedenissen in de stad?

Het dorpse karakter werd versterkt door de voortdurende annexatie van randgemeenten. Zoals gezegd laat deze geschiedenis zijn sporen na. Rotterdam is nog steeds een stad van dorpen. Verschillende wijken hebben identiteiten die deels terug te voeren zijn op hun eigen geschiedenis die later weer is opgenomen in de geschiedenis van de stad. De groei van de stad is zo recent dat deze geschiedenis nog duidelijk weerklinkt. Mogelijk is dit ook een reden dat de wijkgedachte in Rotterdam zozeer aansloeg. Het zou een interessante exercitie zijn om na te gaan in hoeverre wijken dit karakter vasthouden, juist onder invloed van de instroom van nieuwe bevolkingsgroepen.

In september 2007 nam Roterodamum het intiatief om nu echt te komen tot het tot stand komen van deze geschiedschrijving. Het tij zat duidelijk mee: in de vergadering waarin de gemeenteraad de begroting behandelde werd op verzoek van de stichting de zogeheten ‘motie-Cornelissen’ ingediend waarin werd gepleit voor een financiele garantstelling voor het onderzoek. Deze werd met slechts vier tegenstemmen aangenomen en door de burgemeester ‘omarmd’.

Daardoor kon Arie van der Schoor aan de slag. En op 2 oktober 2013 konden hij en voorzitter Anton Stapelkamp in een goed gevulde Burgerzaal in het Stadhuis het allereerste boek aan burgemeester Aboutaleb overhandigen. Het boek De dorpen van Rotterdam – van ontstaan tot annexatie is nadrukkelijk niet als een hoofdstuk per ‘dorp’ geschreven, maar er is een aantal perioden beschreven waarbinnen de diverse dorpen in samenhang figureren. Daarmee is dit boek ook uniek in Nederland qua wetenschappeljke benadering.

Vervolgens kon Anton, die al geruime tijd daarvóór zijn werkzaamheden als burgemeester van Kapelle was begonnen – zijn voorzitterschap met een gerust hart overdragen. Op 12 april 2014 is een delegatie van SRivD bij hem op bezoek geweest, waarmee een bijzondere periode is afgesloten.

Statutaire doelstelling Stichting Rotterdam is vele Dorpen:

De stichting heeft tot doel het verrichten of laten verrichten van studies en wetenschappelijke onderzoeken naar de geschiedenis en cultuur van de dorpen die bij de totstandkoming van de Gemeente Rotterdam zelfstandige gemeenten waren en later door de Gemeente Rotterdam geheel of gedeeltelijk werden geannexeerd dan wel in de loop der jaren onderdeel zijn geworden van de Gemeente Rotterdam. De stichting heeft voorts ten doel te fungeren als platform van de aangesloten instellingen teneinde kennis en ervaring met betrekking tot de geschiedenis en cultuur van de Rotterdamse dorpen uit te wisselen.

Dagelijks bestuur

• Luuk de Boer, voorzitter en penningmeester
• Jan Cees van Duin, secretaris

Website

Meer informatie: http://www.srivd.nl